Bakkeveen

Het dorp Bakkeveen ligt in het “hart” van het Noorden des lands, in de zuidoosthoek van Friesland, nabij de provinciegrenzen van Groningen en Drenthe.

Ligging van Bakkeveen

Landschappelijk gezien ligt het dorp op een uitloper van het Drents Plateau, in het noordelijk deel van de Friese Wouden. Het is omgeven door een parkachtig landschap, dat ook aansluit op de bosrijke en recreatief belangrijke gebieden van Drenthe. Een luchtfoto van het dorp is weergegeven in figuur 2.

Figuur 2: Luchtfoto Bakkeveen (bron: Google Earth)

Het dorp ligt centraal tussen de bossen en zandverstuivingen van het natuurreservaat de Bakkeveense Duinen en de bossen en de heide van Duurswoude. Vanwege deze ligging heeft Bakkeveen een recreatieve aantrekkingskracht. Bij het dorp zijn dan ook een aantal verblijfsrecreatieve voorzieningen. Het dorp is ontstaan als veenontginningsdorp in een uitgestrekt hoogveengebied. Rond het kruispunt van wegen en water ter hoogte van de schutsluis en de brug, ontstond binnen het veenkoloniale bebouwingslint een aanzet tot komvorming door concentratie van verzorgende functies zoals de school, bedrijvigheid, foerage- en handelsactiviteiten en horeca.

Binnen het dorp kunnen een aantal ruimtelijke deelgebieden onderscheiden worden:

Het bebouwingslint

De Bakkefeansterfeart met aan weerszijden wegen met een karakteristieke bomenrij, vormt de basis van de dorpsstructuur. De lintbebouwing langs de vaart vormt de oorspronkelijke dorpsbebouwing. Ruimtelijk kenmerkend is de verdichting van bebouwing ten opzichte van de lintbebouwing van het landelijk gebied. Het wonen is de hoofdfunctie in het bebouwingslint, waarbij zich verspreid bij de woonfunctie vormen van bedrijvigheid hebben ontwikkeld.

De Brink/het kruispunt

Ruimtelijk gezien vormt het kruispunt bij de brug en de dam het hart van het dorp, markant gelegen aan de vaart, met zijn prachtige bomenprofiel. Hier bevindt zich de oudste bebouwingsstructuur van het dorp. Het kruispunt kenmerkt zich door enerzijds openheid, anderzijds verdichting. De openheid wordt gevormd door de pleinvormige ruimte van de brede dam (met duiker) over de vaart en de Brink. Aan weerszijden van de Duerswâldmer Wei wordt de Brink door bebouwing afgesloten, waardoor het pleinvormig karakter versterkt wordt. Hoewel niet tot de eigenlijke Brink behorende, vormt de tegenover liggende bebouwing langs de Tsjerkewâl en de Weverswâl een afsluiting van de pleinvormige ruimte aan de oostzijde, waardoor deze bebouwing samen met de Brink een ruimtelijke eenheid vormt.

De dorpsuitbreidingen

Rond 1950 werd de eerste planmatige dorpsuitbreiding ter hand genomen. De na-oorlogse planmatige uitbreiding is gelegen aan de oostzijde van de vaart. De hoofdfunctie van het gehele gebied is wonen. Het oudste deel van de invulling betreft de bebouwing aan de Nije Buorren. In de jaren ‘60 vond de uitbreiding achter de Weverswâl plaats in het gebied van de “kampen” (Greate Kamp e.o.). Een groot deel van deze uitbreiding bestaat uit geschakelde woningbouw van twee bouwlagen met kap. Her en der verspreid staan vrijstaande woningen. Lagere, vrijstaande bebouwing is geconcentreerd aan de Stoukamp en aan één zijde van de Greate Kamp. Verder is aan het einde van de jaren tachtig, begin jaren negentig het uitbreidingsgebied Ecofeen/ Noardkamp ontwikkeld. De meest recente uitbreiding is De Singels, aan de zuidwestzijde van Bakkeveen.

De groene recreatiezone

Aan de oostelijke rand van het dorp ligt het grootschalig recreatief gebied bestaande uit een openluchtzwembad met royale zonneweide, sportvelden, tennisbanen, een midgetgolfbaan. en andere dagrecreatieve voorzieningen waaronder een doolhof en een uitkijktoren. Het gaat hier om vrijwel onbebouwd gebied, waarin de zeer grote parkeerterreinen een overheersende plaats innemen. Deze parkeerterreinen hebben behalve voor de plaatselijke recreatie ook een functie voor de bezoekers van het aangrenzende gebied van de Bakkeveense Duinen. Het gebied sluit aan op de groene zone rond de sportzaal en de basisscholen.

Aan de noordoostzijde van het dorp heeft enige bedrijfsontwikkeling plaats gevonden langs de Boskleane. Twee belangrijke gebruikers van het gebied, die zich vooral ‘s zomers ruimtelijk manifesteren, zijn de campings aan de Foarwurker Wei (De Wâldsang) en de Duerswâldmer Wei (‘t Hout). Op de campings bevindt zich verspreide lage bebouwing zoals dienstwoningen, recreantenvoorzieningen en recreatiewoningen (‘t Hout).