Ureterp

Ureterp is het op één na grootste dorp van de gemeente Opsterland. Het oorspronkelijke wegdorp heeft zich de afgelopen decennia behoorlijk uitgebreid. De uitbreidingen zijn gelegen ten noorden en ten zuiden van de oost/west-as, de Weibuorren, waaraan de ontwikkeling van Ureterp een aanvang heeft genomen.

Ureterp behoort tot de oorspronkelijke boeren-nederzettingen die op de hogere zandruggen ten noorden van het Koningsdiep (De Boorne) zijn ontstaan. Het dorp was aanvankelijk opgebouwd uit kleine streekjes boerderijen aan of nabij de Weibuorren. De lintbebouwing langs de Weibuorren kan thans geschetst worden als de oudste bebouwings-as.

De gronden aan de noordkant bestonden voornamelijk uit hoogveen; aan de zuidkant overheersten de heidegronden. Kenmerkend voor Ureterp en omgeving is een verkaveling van noord-zuid lopende opstrekkende kavels, waarop na ontginning een open coulissenlandschap is ontstaan.

Tussen 1850 en 1940 nam de bebouwing aanmerkelijk toe; het centrum van het bebouwingslint verdichte meer en meer met woon- en verzorgende functies. De “boerderijen” bevinden zich uitsluitend nog aan de rand van de dorpsgebied.

Latere na-oorlogse woonuitbreidingen vonden aan weerszijden achter het bebouwingslint plaats. Het oorspronkelijk bebouwingslint is daardoor een centrale plaats in het dorp geworden (dorpskern), tussen een noordelijk en zuidelijk woongebied.

Ruimtelijk-functioneel kan het dorp in een aantal deelgebieden worden onderscheiden:

• het kerngebied langs de Weibuorren;
• de noord/zuid-groenzone met bijzondere functies;
• de verschillende woonbuurten in Ureterp-Noord en -Zuid.
• woon- en werklocatie De Gilden aan de Mounleane.

Een luchtfoto van het dorp is weergegeven in bijgaande figuur.

Figuur 2: Luchtfoto Ureterp (bron: Google Earth)

Een zeer groot deel van de bebouwing in het plangebied heeft een woonfunctie. In een aantal gevallen is sprake van een combinatie met specifieke bedrijfsbebouwing of bedrijvigheid.

De combinatievormen van wonen en bedrijvigheid c.q. winkels worden voornamelijk aangetroffen in de oudere delen van het plangebied: de bebouwing langs en nabij de Weibuorren. Pure woongebieden zijn vooral de uitbreidingen aan de noord- en zuidkant. Er wordt nog intensief gewoond in en nabij het centrum van Ureterp.

Aan de Mounleane is de woon-werklocatie De Gilden in de jaren negentig ontwikkeld.